Libusza i jej zabytki

Dokument lokacyjny Libuszy wydany został przez króla Kazimierza Wielkiego 30 września 1348 roku w Krakowie.

Panorama Libuszy – © E. Wresiło

Monarcha zaznaczył na wstępie, że lokując wieś pragnie mieć pożytek dla skarbu królewskiego, gdyż lasy nie dają żadnej korzyści. Dalej określa, że nadaje Jakubowi (osadźcy) prawo założenia wsi na prawie magdeburskim nad rzeką Libuszanka na 120 łanach. Do czasów rozbiorów Polski, wieś stanowiła własność królewską. Od 1801 roku dawne dobra królewskie przez około 120 lat pozostawały w posiadaniu rodziny hr. Skrzyńskich.

Libusza położona jest w odległości 3 km od starego grodu Biecza i 7 km od miasta powiatowego Gorlice, w malowniczej podgórskiej okolicy, wchodzi w skład województwa małopolskiego. Przez środek wsi przepływa rzeka Libuszanka, która wpada pod Bieczem do rzeki Ropy. Przez wioskę przebiegają szosy asfaltowe, tworząc dogodne połączenia z resztą świata.

W Libuszy można znaleźć wiele zabytków materialnych, które świadczą o jej bogatej historii. Do nich należą między innymi: dzwonnica, dwór XVI w. rodziny Skrzyńskich (dzisiaj zdewastowany), obok kościółka kilkusetletni dąb mierzący w obwodzie ok. 5 m., bocznica kolejowa po byłej rafinerii nafty Standard Nobel o długości 1020 m. z trzema rozjazdami i mostem żelaznym na rzece Ropie, zbudowana w 1873 roku przez hr. Adama Skrzyńskiego, 3 kolonie – dyrektorska z pięknymi willami, kierownicza i robotnicza po byłej rafinerii oraz stara portiernia przerobiona w latach późniejszych na kapliczkę. Jednak do najcenniejszych zabytków należał kościół parafialny z 1513 roku, którego chlubą był gotycko-renesansowy tryptyk. Kościół został spalony 15 lutego 1986 roku, obecnie wiernie odbudowany, zrekonstruowany i nadal budzi podziw turystów.

W Libuszy znajduje się również ciekawe Muzeum Przemysłu Naftowego i Etnografii Anny i Tadeusza Pabisów, w którym przechowywane są cenne eksponaty naftowe i etnograficzne, świadczące o życiu naszych przodków. Na posesji znajduje się zabytkowa destylarnia nafty z Siar (rekonstrukcja z 1856 r.), kuźnia kopalniana z połowy XIX wieku, zabytkowa kopanka ropna „Stanisław” (rekonstrukcja z 1852 r.) z kopalni „Pusty Las”, szyby naftowe: „kanadyjski” i „pensylwański” z lat 1884-1939, narzędzia wiertnicze, ropa naftowa, próbki minerałów oraz bogate archiwum zawierające wiele cennych dokumentów historycznych i in., a także bogate pisarstwo założycieli muzeum.

Na skraju wsi znajduje się mały cmentarz z I wojny światowej oraz ok. 20 zabytkowych kapliczek usytuowanych przy drogach i rozsianych po polach, które świadczą o życiu i pobożności naszych przodków. Turysta z ciekawością zwiedzi naszą – do miasta podobną Libuszę, gdzie zapozna się z jej interesującą historią oraz z dziejami przemysłu naftowego, z bogatymi opowieściami historycznymi z minionych lat, posili się we wspaniałej restauracji „Mimoza”, odjedzie zadowolony – z nadzieją rychłego powrotu do Libuszy.

p. Anna Pabis