Dlaczego warto być honorowym krwiodawcą?

O korzyściach bycia honorowym krwiodawcą opowiada Jan Ślusarz – prezes Klubu Honorowych Dawców Krwi PCK, który działa w Lipinkach od 2010 roku.

Prezes Jan Ślusarz dekoruje nowego krwiodawcę znaczkiem PCK

Odpowiedź na to pytanie wydaje się prosta. Z reguły każdy odpowiada, że tak, przecież to wspaniała idea niesienia pomocy potrzebującym, chorym czy poszkodowanym w wypadkach, do tego całkowicie anonimowa.
Jednak są też tacy, którzy stwierdzą, że nie będą oddawali krwi, bo to może być niezdrowe czy szkodliwe dla organizmu ludzkiego. Opinie na ten temat są różne i im więcej mówi się o krwiodawstwie, tym więcej jest różnych zdań dotyczących tematu.
W ramach promocji honorowego krwiodawstwa, jaką prowadzi, realizując swoje statutowe zadania Klub Honorowych Dawców Krwi PCK w Lipinkach w dalszych słowach postaram się przybliżyć i wyjaśnić kilka kwestii związanych z oddawaniem krwi oraz dylematem – być czy nie być krwiodawcą?

Moim zdaniem, honorowe oddawanie krwi to bardzo dobry sposób na bieżącą kontrolę stanu własnego zdrowia.

Przed każdym oddaniem krwi od potencjalnego krwiodawcy pobierana jest próbka krwi w celu ustalenia poziomu hemoglobiny, czyli ilości czerwonych ciałek krwi. Lekarz wykonuje też badanie ciśnienia tętniczego oraz  ogólnego stanu zdrowia dawcy.  Ponadto okresowo wykonywane są bardziej szczegółowe badania składu krwi. Jeśli lekarz i wyniki badań potwierdzą nasz dobry stan zdrowia, należy tylko się cieszyć i nic nie stoi na przeszkodzie, aby oddać krew honorowo. Nikt z nas nie chodzi przecież do lekarza systematycznie, nic mu nie dolega, dobrze się czuje. A czasami człowiek nosi w sobie jakieś choroby nie dające żadnych objawów.

W pewnym momencie dowiaduje się, że nieleczona drobnostka przerodziła się w poważną chorobę i wymaga długotrwałych i kosztownych zabiegów leczniczych. A być może, gdyby zdecydował się wcześniej na oddawanie krwi, udałoby się stłumić chorobę w zarodku? To tylko przykład, ale jakże często znajdujący potwierdzenie w życiowych sytuacjach.

Często słyszana jest w naszym społeczeństwie pokutująca i fałszywa opinia na temat częstotliwości oddawania krwi i uzależnienia organizmu od tej częstotliwości.

Słyszy się, że po kilkakrotnym oddaniu krwi trzeba ja oddawać systematycznie, gdyż następuje jej nadprodukcja. Wielka nieprawda. Maksymalna częstotliwość oddawania krwi ustalona została przez autorytety lekarskie na poziomie nie częstszym, niż co osiem tygodni w przypadku mężczyzn, co daje sześć donacji w roku i cztery razy w roku w przypadku kobiet. Jest to odstęp czasowy, który gwarantuje utrzymanie produkcji krwi na normalnym poziomie, bez negatywnego wpływu na stan naszego zdrowia. Ponadto nikt nie każe nam oddawać krwi idealnie w odstępach ośmiotygodniowych. Przerwy nie mogą być krótsze, ale mogą być dłuższe.

Mamy w naszym klubie krwiodawców z kilkudziesięcio i kilkunastoletnim stażem, którzy oddali ponad 25 i ponad 40 litrów krwi i w żaden sposób nie odczuwają uzależnienia od częstotliwości oddawania krwi. Podejrzewam, że tak jak wszyscy, którzy spróbowali, odczuwają satysfakcję z tego, co robią.

W ubiegłym roku, w trakcie ogólnopolskich obchodów Dni Honorowego Krwiodawstwa w Gorlicach, wręczano wyróżnienia krwiodawcom, którzy mają na koncie po 50-60 litrów oddanej krwi, żyją pięknie i nic im nie dolega. Lepiej wierzyć tym, którzy coś przeżyli, a nie tym, którzy opowiadają nieprawdziwe, zasłyszane gdzieś opinie.

Do opisania pozostają jeszcze przywileje przysługujące honorowym krwiodawcom. Każdemu, kto odda honorowo krew, przysługuje posiłek regeneracyjny. W praktyce jest to osiem czekolad, konserwa, porcyjka kawy i herbaty. Czekolada jest dla łasuchów albo ich dzieci. Ważniejsze są przywileje pozostające na całe dalsze życie.

Każdy z nas dzisiaj jest młody, silny, zdrowy, pełen werwy, góry może przenosić. Nieuchronnie jednak nadejdzie kiedyś czas stania w kolejkach do lekarzy specjalistów, kupowania większej ilości leków, nie zawsze tanich. Wówczas inwestycja w honorowe krwiodawstwo zacznie się zwracać.

Zgodnie z przepisami prawnymi Ministerstwa Zdrowia, honorowy krwiodawca po oddaniu w dowolnym czasie, w przypadku kobiety 5 litrów, w przypadku mężczyzny 6 litrów krwi, otrzymuje odznakę oraz legitymację Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi III stopnia, której posiadanie otwiera drogę do wielu udogodnień i uprawnień. Uzyskanie tego najniższego stopnia odznaki ZHDK uprawnia krwiodawcę do bezpłatnego zaopatrzenia w leki podstawowe i uzupełniające do wysokości urzędowych limitów cen, a także w leki, które krwiodawca może stosować w związku z oddawaniem krwi.  Ponadto posiadacz odznaki ma prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz usług farmaceutycznych w aptekach.

Przekładając to na „ludzki” język, do apteki idziemy bez kolejki i do lekarza specjalisty też. Co to oznacza w sytuacji, kiedy na gastroskopię lub inne podobne badania czekamy cztery miesiące, nikomu nie trzeba wyjaśniać.  W przypadku leków podstawowych, uzyskiwanych za darmo, ich wykaz obejmuje 607 pozycji, leków uzupełniających za odpłatnością 30% obejmuje 499 pozycji, leków uzupełniających za odpłat-nością 50% obejmuje 904 pozycje. Rachunek strat z tytułu oddanej krwi i przyszłych zysków dla zdrowia wydaje się prosty. Inaczej mówiąc, za kilka czy kilkanaście lat, kiedy nie będziemy już tak młodzi i zdrowi, inwestycja w honorowe krwiodawstwo zacznie się zwracać. Dla pełnego wyjaśnienia dodam, że drugi stopień opisanej odznaki przysługuje krwiodawcom po oddaniu 10 litrów krwi w przypadku kobiety i 12 litrów krwi w przypadku mężczyzny, trzeci stopień po oddaniu odpowiednio 15 i 18 litrów krwi.

Innym uprawnieniem krwiodawcy jest ulga podatkowa, czyli odliczenie wartości oddanej krwi od dochodu rocznego podatnika.

Według obowiązujących przepisów litr krwi wyceniono na 130 zł. Tak więc honorowy krwiodawca – mężczyzna rocznie od dochodu odliczyć może maksymalnie 351 zł (6 donacji) a kobieta 270 zł (4 donacje).
Pozostałe uprawnienia krwiodawcy to zwolnienie z pracy lub zajęć lekcyjnych w dniu, w którym oddaje krew, zwrot kosztów przejazdu do jednostki publicznej służby krwi tam i z powrotem w celu oddania krwi, darmowe otrzymanie wyników badań krwi, zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy,  w dniu oddawania krwi.
Może ktoś zadać pytanie, co to za honorowe krwiodawstwo, skoro i darmowe leki i wizyty u lekarzy bez kolejki, a jeszcze odliczenie krwi od dochodu. Przywileje te raczej mają zachęcać do krwiodawstwa,  a nie być jakimś realnym zyskiem.  Polska nie jest jakimś szczególnym lwem, jeśli chodzi o hołubienie honorowych krwiodawców. Dla przykładu, według stron internetowych, dane europejskie przedstawiają się trochę inaczej. Niewiele jest państw w Europie, gdzie krwiodawstwo jest całkowicie honorowe.
Dawcy krwi w Czechach mogą rocznie odliczyć od podatku z tego tytułu 70 euro, jest to stawka podobna jak w Polsce. Na Litwie po czterdziestokrotnym oddaniu krwi otrzymuje się państwową emeryturę, a w Austrii za każde 450 ml krwi dawca dostaje ekstra 25 euro.  Tak więc polskie udogodnienia i przywileje są bardziej nieśmiałą próbą nawiązania do rozwiązań europejskich i jeśli nie dojdzie w naszej Ojczyźnie do bardziej rozsądnych rozwiązań, to bardziej efektywnego rozwoju krwiodawstwa nie należy się spodziewać.

oprac. Jan Ślusarz – Prezes Klubu HDK Lipinki