Etymologia niektórych nazw miejscowych gminy Lipinki

Jakie jest pochodzenie nazw miejscowych w naszej gminie, skąd wzięły się nazwy okolicznych miejscowości? Na te pytanie próbuje odpowiedzieć Janusz Karp. Zagadnienia etymologii przypominają często nieprzebyty gąszcz, który ginie w mrokach historii, a badacz przeszłości nie ma łatwego zadania…

Lipinki – © Edek Ślusarz

PAGORZYNA – nazwa kulturowa, czyli związana z działalnością człowieka. Oznacza miejscowość założoną po wypaleniu, „wygorzeniu” lasów i zarośli. Często spotyka się też formę „Pogorzyna”, i tak prawdopodobnie brzmiała pierwotnie nazwa miejscowości.

SOŚNINY (przysiółek Wójtowej) – typowa nazwa topograficzna. „Sośnina” to las sosnowy. Liczba mnoga świadczy o tym, że wzgórze, na którym położony jest przysiółek, porastało kilka takich lasków. Tak jest zresztą do dzisiaj, lecz wyłącznie po północnej stronie wzgórza, już na terenie gminy Biecz.

WÓJTOWA – nazwa dzierżawcza. Oznacza miejscowość założoną lub posiadaną przez wójta. Sam wyraz „wójt” świadczy o tym, że wieś założono na prawie niemieckim). W języku niemieckim słowo „voigt” (czyt: wojt) oznacza zarządcę. W związku z powszechnym lokowaniem miejscowości na prawie niemieckim do języka polskiego przeniknęło wiele niemieckich wyrazów, jak choćby burmistrz (burgmeister) czy ratusz (rathaus).

BOCHNIA (przysiółek Wójtowej) – nazwę można tłumaczyć dwojako: jako nazwę dzierżawczą od nazwiska Bochen, Bocheń lub Bochna, bardziej prawdopodobne jest topograficzne pochodzenie nazwy, od starosłowiańskiego „boch-„, „bech-„, co oznaczało podmokłe zagłębienie w terenie, miejsce bagniste

ROZDZIELE (łemk.: Rozdile) – pochodzenie nazwy można wywodzić od: miejsca rozgałęzienia się dróg – Rozdziele leżało na skrzyżowaniu ważnych traktów handlowych: z Biecza do Bardejowa i z Gorlic do Nowego Żmigrodu. W takim przypadku nazwa miałaby charakter topograficzny. Rozdziele powstało z południowej części Lipinek, po osadzeniu tam Wołochów (z których wykształciła się narodowość łemkowska). W związku z różnicami kulturowymi i wyznaniowymi doszło do „rozdziału” Lipinek na dwie mniejsze wioski, stąd prawdopodobnie wzięła się nazwa. A zatem nazwa ma charakter kulturowy.

BEDNARKA – niewątpliwie nazwa kulturowa, związana z rzemiosłem bednarskim, wykonywanym przez mieszkańców. Bednarka była pierwszą w Beskidzie Niskim wsią lokowaną od początku na prawie wołoskim, bardziej dostosowanym do gospodarowania w warunkach górskich niż prawo niemieckie. Nazwę można zaliczyć do bardzo rzadko spotykanych tzw. nazw służebnych. Określały one zajęcia lub powinności mieszkańców wsi wobec właścicieli. Jako że Bednarka wchodziła w skład tzw. „królewszczyzny” – Ziemi Bieckiej, być może taką powinnością było dostarczanie beczek do Biecza? Nazw o podobnym rodowodzie jest w okolicy zaledwie kilka: Stróże ( k.Gorlic), Powroźnik (k.Krynicy), Szklary (k.Jaślisk), Kowalowy (k.Jasła)

BEDNARSKIE (przysiółek Bednarki) – nazwa dzierżawcza, oznaczająca tereny należące do mieszkańców Bednarki. Prawdopodobnie były to początkowo pastwiska lub grunty orne, dopiero później zaczęto budować tam domy.

 opracował Janusz Karp