Roman Gutwiński /1860-1932/

Roman Gutwiński – botanik, pedagog, wybitny badacz glonów, współtwórca polskiej algologii (nauki o glonach). Urodził się w Pagorzynie.

Roma Gutwiński /1860-1932/

W latach 1871 – 1878 uczęszczał do gimnazjum w Jaśle, gdzie złożył maturę w 1878 r. Studiował nauki przyrodnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Był studentem prof. Józefa Rostafińskiego – wybitnego botanika, historyka nauk przyrodniczych i popularyzatora biologii. Rostafiński wywarł ogromny wpływ na przyszłe zainteresowania naukowe Romana Gutwińskiego.

W latach 1882 – 85 Gutwiński był asystentem profesora Rostafińskiego w Katedrze Botaniki UJ. W 1884 r. został członkiem Komisji Fizjograficznej Akademii Umiejętności. Później w jej rocznikach drukował większość swych prac naukowych. Po odejściu z asystentury był nauczycielem w szkołach średnich: w III Gimnazjum w Krakowie (jako aplikant), w Gimnazjum Franciszka Józefa we Lwowie (jako zastępca nauczyciela, 1885 – 90), w gimnazjum w Tarnopolu (jako samodzielny nauczyciel, lata 1890 – 92) i w Podgórzu pod Krakowem (1892 – 1900). Następnie uczył w Krakowie: w Gimnazjum św. Anny (1900 – 01) i w IV Gimnazjum (1901 – 24). W latach 1906 – 28 był kierownikiem Gimnazjum Żeńskiego im. Królowej Jadwigi w Krakowie. Z powodu choroby serca cztery ostatnie lata spędził w domu. Zmarł w 1932 r. w Krakowie.

Roman Gutwiński pozostawił po sobie ogromny dorobek naukowy. W latach 1881 – 84 zbierał glony w różnych miejscowościach Galicji. W 1884 r. wydał pracę Materiały do flory wodorostów w Galicji. Przez 30 lat gromadził materiały z różnych zakątków kraju. Doszedł do dużego znawstwa i wprawy w oznaczaniu glonów, specjalizował się zwłaszcza w oznaczaniu okrzemek i desmidii, dzięki czemu wyodrębnił i opisał dużo nowych gatunków. Ogłosił kilkanaście prac dotyczących flory glonów Galicji. Wielu badaczy krajowych i zagranicznych powierzało mu oznaczanie swoich zbiorów. Pracował nad zbiorami zebranymi przez innych botaników m.in. na Litwie, w Czechach, Bośni, nad Bajkałem, na Kamczatce i na indonezyjskiej wyspie Jawa. Wydał 42 prace naukowe, przede wszystkim z zakresu algologii. Do najważniejszych zaliczane są Prodromus florae algarum galiciensis (1895), a także opracowanie glonów Morskiego Oka (1914). Opisał 496 nowych gatunków, odmian i form różnych grup glonów (niektóre z nich zaliczono później do synonimów czyli gatunków oznaczonych równolegle przez innych badaczy). Jest zaliczany, wraz z prof. Rostafińskim i prof. Sypniewskim, do grona pionierów polskiej algologii.

oprac. Piotr Popielarz